خفتان ابریشمین و زربفت ایلخانی با نقش شیر و صلیب شکسته

خفتان نوعی تن‌پوش جنگی است که آن را زیر زره بر تن می‌کنند و بافت آن به گونه‌ای است که شمشیر بر روی آن بلغزد. این خفتان ایرانی با پیشینه‌ای نزدیک به هفتصد سال طرح ویژه‌ای داشته و متعلق به عصر ایلخانی است. خفتان‌های عربی معمولا از روبرو بسته می‌شدند در حالی که شکاف خفتان‌های مغولی در پهلو قرار داشت. طرح این خفتان از تلفیق نمونه‌های عربی و مغولی حاصل شده و به زیبایی با نخ طلا تزئین شده است. طرح پارچه از خانه‌های زربفت تشکیل شده است که در میان هرکدام یک صلیب شکسته قرار گرفته است. گل‌های قطره‌ای شکل هرکدام به سبک چینی یک شیر را به تصویر می‌کشند. نقوش این خفتان نیز تلفیقی از هنر خاور دور و میانه است. شکل‌های هندسی از شرق دور الهام گرفته شده‌اند و از خط کوفی برای تذهیب شانه‌ها استفاده شده است. بخش بزرگی از طلای بکار رفته در این خفتان در طول زمان فرسوده و یا کنده شده است و قسمت‌های قهوه‌ای رنگ در گذشته زرین بوده‌اند.

این خفتان علاوه بر ارزش هنری و تاریخی نمایانگر تلفیق زیبای فرهنگ تمدن‌های مختلف است و امروزه در مجموعه هنری داوید در کپنهاگ نگهداری می‌شود.

به خواندن ادامه دهید

جام شراب شش هزار ساله جیرفت با نقش پلنگ ایرانی

این جام شراب سفالین با پیشینه‌ای بیش از شش هزار سال به تمدن جیرفت تعلق دارد و در تپه سیلک کاشان یافت شده است. ظروف سفالین هزاره‌های پنجم و چهارم پیش از میلاد فلات ایران با ساخت و طرح ویژه خود شناخته می‌شوند. در این دوره چرخ سفالگری ابداع نشده بود و ظروف بی‌نقص و متقارن بازمانده از آن حاصل کار دست صنعتگران است. طرح‌های مورد استفاده در این دوره شیوه خاص خود را داشته و عموما هندسی و یا نقوش برگرفته از حیوانات و طبیعت هستند. استفاده از گربه سانان به مانند پلنگ ایرانی نقش شده بر روی این جام شراب در تمدن جیرفت رواج گسترده‌ای داشته و در نمونه‌های بازمانده فراوانی قابل مشاهده است.

این میراث کهن امروزه در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.

کلاه‌خود طلاکوب پانصدساله ایرانی

این کلاه‌خود فولادین ایرانی با پیشینه‌ای بیش از پنج سده به دوران حکومت آق قویونلو‌ها تعلق دارد. در این دوره کلاه‌خودهای مشابه این نمونه در ایران و آناتولی رواج داشتند که با نام کلاه‌خود عمامه‌ای شناخته می‌شوند. اثر با نقره و طلا تذهیب شده و طرح‌های هندسی و منحنی بر روی آن قلم‌زنی شده‌اند. حفره‌هایی کوچک جهت وصل کردن زره زنجیری محافظ گردن در پائین کلاه‌خود تعبیه گردیده است.

این اثر امروزه در موزه هنر والترز نگهداری می‌شود.

منبع

نگاره، نوید باد صبا دوشم آگهی آورد

نگاره زیبای ایرانی با پیشینه‌ای نزدیک به سیصد سال. نگاره گواش عصر زندیه یک طوطی را به تصویر کشیده و دو بیت از غزلیات حافظ شیرازی بر بالا و پائین آن نگاشته شده است. این اثر به آلبوم نگاره‌های ایرانی «الکساندر پالووتسف» تاریخدان، سیاستمدار و سناتور روس تعلق دارد که در سده نوزدهم میلادی مجموعه‌ای شخصی از نگاره‌های ایرانی دوره‌های مختلف جامع آوری نمود و امروزه در موزه ارمیتاژ سن پترزبورگ نگهداری می‌شود.

به خواندن ادامه دهید

قالی دویست ساله، بافته عشایر استان فارس

این قالی زیبای پشمین پیشینه‌ای نزدیک به دویست سال دارد و اثر قالیبافان هنرمند ایلات استان فارس است. ایل‌های «عرب»، «باصری»، «نفر»، «بهارلو» و «اینارلو» پنج ایل بزرگ استان فارس هستند که جملگی آن‌ها ایلات خمسه (پنجگانه) نامیده می‌شوند. رنگ زمینه قالی آبی تیره است و با بته‌ها و گل‌های رنگارنگ و منظم پوشانده شده است. حاشیه سرخ رنگ قالی گل‌های مورب سفید رنگی را در خود جای داده است.

این قالی زیبا امروزه در موزه سلطنتی سوئد نگهداری می‌شود

منبع

تنگ گردن باریک شراب ایرانی

در سده‌های هفدهم تا نوزدهم میلادی ساخت ظروف ساده شیشه‌ای رنگین همچون تنگ، بطری و یا کوزه قلیان در ایران رواج داشت اما نمونه‌های پیچیده‌تر با ساخت ظریف و گردن باریک و بلند همچون این اثر، مشخصهٔ هنر شیشه‌گری این دوره هستند. رنگ آبی شفاف، سطح موج دار، گردن نامتقارن و منحنی و دهانهٔ باز از این اثر دویست ساله نمونه‌ای استثنائی ساخته‌اند که در مجالس اشرافی به عنوان تنگ شراب استفاده می‌شده است. ارتفاع این تنگ نزدیک به سی و پنج سانتی متر و قطر آن یازده سانتی متر است.

این اثر امروزه در موزه بروکلین نگهداری می‌شود.

منبع

آبریز نقره‌ای و زراندود ساسانی با نقش زنان برهنه رقصان

این آبریز نقره‌ای و طلاکاری شده پیشینه‌ای در حدود هزار و چهار صد سال دارد. بر روی اثر چهار طاق دیده می‌شوند که درون هرکدام زنی برهنه شاخه‌های گل، میوه و جام شراب در دست گرفته و در حال رقصیدن است. در سده‌های پایانی عصر ساسانی استفاده از چنین نمادهایی در ظروف نقره‌ای به خصوص در آبریز‌ها و بطری‌ها رواج داشت. ریشه این نماد به صورت دقیق مشخص نیست، به نظر می‌رسد که ریشه آن نفوذ فرهنگ یونان باستان و نماد دیونیسوس، ایزد شراب و کشاورزی یونان باشد اما از سوی دیگر گمانه اینکه ریشه این نماد آناهیتا، ایزدبانوی آب و باروری ایران باستان، باشد نیز از سوی کار‌شناسان مطرح شده است.

این آبریز زیبا با نقش گل‌ها و گیاهان به زیبایی نقره کاری و قلم‌زنی شده و پس از آن با ملغمه جیوه و طلا رنگ آمیزی شده است. ارتفاع اثر چهل و سه سانتی متر است و امروزه در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود.

منبع